Hạnh phúc là con đường đi qua khổ đau!
1. Khổ đau từ mâu thuẫn, xung đột nội tâm tới xung đột quan hệ.
2. Khổ đau do chấp trước, dính mắc vào quy ước tạm thời, khổ đau do tham muốn, khổ đau từ đắm đuối yêu thương.
3. Khổ đau do si mê, lầm tưởng vào các giác quan và suy nghĩ hạn chế của mình.
4. Khổ đau do mất phương hướng, không rõ mục đích sống, không có niềm tin, không có con đường để phấn đấu.
5. Khổ đau do mất cân bằng, do lệch lạc thiên vị, phân biệt phiến diện.
Thoát được khổ đau chính là hạnh phúc. Cách thức để có cuộc sống hạnh phúc đích thực là con đường đi qua khổ đau. Như vậy thực hành vượt khổ là thực hành đưa đến hạnh phúc chân chính.
Nếu né tránh khổ đau bằng cách dùng các phương tiện ngoài tâm để lấp liếm, để chèn đậy để có được cảm giác dễ chịu, thích thú, như ăn ngon, mặc đẹp, ở trong phòng mát lạnh thì đó là thứ hạnh phúc vay mượn tạm thời, hạnh phúc này biến mất ngay khi các phương tiện bên ngoài này kết thúc và khổ đau gia tăng ập đến, ùa vào nhiều hơn. Thoả mãn cảm giác, thoả mãn cảm xúc, thoả mãn suy nghĩ không phải là cách thức đạt được hạnh phúc lâu bền, trái lại khổ đau gia tăng. Với người có nhiều thực hành thiền buông thư sẽ hiểu được điều này rõ ràng. Người không thực hành sẽ không thể hiểu được bằng ngôn từ, lý luận. Cảm giác, cảm xúc, suy nghĩ thực chất chúng chính lại là nhà tù giam hãm, ngăn chặn hạnh phúc đích thực. Ngài Siddata Gotama đã thực hành buông xả, thoát ra được các giác quan hạn chế và thấy được hạnh phúc chân thực.
Cách thức hay con đường thoát khỏi khổ đau là thực hành buông xả. Tâm trí chỉ để cảm nhận, quan sát mà không dính chấp, không khái niệm, không lý luận. Tâm chỉ để biết thế, biết vậy, chỉ để cảm nhận đơn thuần làm việc, không níu kéo, chấp giữ.
Con đường buông xả mang đến tự do được ví Tâm như chú chim Én. Chim muốn bay lên chúng không thể mang theo được bất kỳ thứ gì. Nếu chứa chấp sẽ làm gánh nặng cho đôi cánh hoặc mất cân bằng không thể tự do bay lượn. Tâm trí cũng tương tự như vậy, không bám chấp, dính mắc mới có cơ hội thoát ra.
Thoát ngoài khổ đau là hành trình thực tập buông xả kiên trì, thận trọng, chi tiết, tỉ mỉ mỗi ngày. Tâm không dễ dàng buông xả bởi tập tính dính mắc, chấp giữ được lưu trữ, tích luỹ từ nhiều đời, nhiều kiếp.
Buông xả trả về tự nhiên cho mọi thứ tự vận hành theo bản năng vốn có của nó. Bằng cách này tâm sẽ có tự do và hạnh phúc. Tâm chỉ để trải nghiệm rồi lại buông, cứ như vậy mà thưởng thức cuộc sống.
Thực tập buông xả là con đường đi ngược với thế gian, có rất nhiều khó khăn, có nhiều cản trở như cá bơi ngược dòng nước, như chim bay ngược gió. Người đủ dũng trí mới sẵn sàng cho cuộc chinh phục này. Người đủ dũng khí là đủ thể lực, đủ sức mạnh. Người đủ trí là thấy biết rõ sự thật, bản chất thực của cuộc sống đang vận hành. Người được trang bị hệ tư tưởng, chân lý vững vàng không bàn luận tranh cãi.
Những khó khăn và thách thức khi biết chấp nhận và hiểu cách vận hành thì chúng sẽ nâng bạn lên tầm cao mới. Máy bay khi cất cánh cần bay ngược chiều gió, lực đẩy của động cơ máy bay vượt thắng được trọng lượng của chính nó và dòng khí ngược chiều sẽ đẩy máy bay lên cao. Người đủ trí dũng cần vượt qua chính mình và vượt qua những cản trở bên ngoài của người đó.
Khó khăn của Người đi ngược là thoát ra quy luật phổ biến của đám đông, coi số đông là chuẩn, là đúng. Người đi ngược cần sống thực và dựa vào chính mình, họ không thể bám víu hay dựa dẫm vào bất cứ thứ gì bên ngoài khác. Người đi ngược phải tự lập, đơn độc và đi đúng với tố chất của riêng mình. Người đi ngược cần chiến thắng được thói quen thường hằng đang tồn tại, mọi người coi đó là bình thường thì người đi ngược coi đó là bất thường.
Người đi ngược cũng có rất nhiều khó khăn như lạc đường, mất phương hướng vì con đường riêng của mình. Con đường rất ít người đi. Người đi ngược thiếu tỉnh thức có nguy cơ vào vùng hoang tưởng của tâm nếu thiếu người thày đủ kinh nghiệm đã đi thành công. Người đi ngược nếu không biết định vị, đo kiểm từng bước chân sẽ sai đường lạc hướng rất nguy hiểm.
Giải quyết những khó khăn trên cần chuẩn bị kỹ càng như một người có chuyến đi xa. Người đó cần biết rõ đích cần đến. Người đó biết lường trước những khó khăn sẽ phải đối mặt và rèn luyện kỹ năng vượt qua. Người đó cần chuẩn bị thể lực, năng lượng đủ để chuyến đi tới được đích. Người đó cần luôn giữ được tâm bình an, tâm tỉnh thức để kịp nhận ra các biến đổi của hành trình và không mất bình tĩnh với biến cố bất ngờ. Người đó cần có phương tiện để đo kiểm thấy được sự tiến bộ của mình và những sai lạc để chỉnh sửa kịp thời. Phương tiện đó là thân mình, là tâm mình. Các phương tiện là thân tâm khoẻ mạnh, minh mẫn, lộ trình – tấm bản đồ của hành trình và đích đến. Những người thầy và bạn đồng hành để tham chiếu trau dồi kinh nghiệm. Người đó cần ý trí kiên định không thối bước, không thay đổi mục tiêu bởi các nhân tố bên ngoài tác động.